ခ်င္းမိုင္(မဇၩိမ) ။ ။ ပင္လယ္ျပင္ ဥပေဒဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ ႏိုင္ငံတကာ တရား႐ံုး (ITLOS) က ျမန္မာႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံတို႔အၾကား အျငင္းပြားေနသည့္ ပင္လယ္ျပင္နယ္နိမိတ္ ပိုင္ဆိုင္မႈ ျပႆနာကို စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ၾကားနာေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။
စီးပြားေရး အလားအလာေကာင္းသည့္ ကမ္းလြန္ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔သိုက္မ်ားအတြက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား အျငင္းပြားေနသည္မွာ ႏွစ္ၾကာရွည္ခဲ့ၿပီျဖစ္ၿပီး အျငင္းပြားမႈသည္ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ပိုမိုျပင္းထန္လာ
ခဲ့သည္။
ITLOS တရား႐ံုး၏ ၾကားနာမႈကို ယင္း႐ံုးအေျခစိုက္ရာ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ ဟမ္းဘတ္ၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္မည္ျဖစ္သည္။ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ "ကမ္းဦးေရတိမ္ပိုင္းႏွင့္ အေျခခံမ်ဥ္းတို႔ သဘာဝအတိုင္း ၾကာရွည္စြာ တည္ရွိေနျခင္း" ဟူေသာအခ်က္ကို အေျခခံကာ စတင္တိုင္ၾကား ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အမႈဆိုင္ ႏွစ္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားမွ အမႈကိုစစ္ေဆးမည့္ တရား႐ံုး
ထရန္အိုးရွင္း အင္တာေနရွင္နယ္ ကုမၸဏီပိုင္ ေရနံတြင္းတူးစင္ Actinia၊ ယင္းေရနံတူးစင္ ကို ျမန္မာေရပိုင္နက္တြင္ ေရနံတြင္းတူးရန္ ယမန္ႏွစ္က ငွါးရမ္းအသံုးျပဳခဲ့သည္။ (ဓါတ္ပံု - မဇၩိမ)
တရားသူႀကီး တဦးစီကို ခန္႔အပ္ခြင့္ရွိသည္။ ITLOS မွ ထုတ္ျပန္ေသာ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္
ႏုိင္ငံက ဂါနာႏိုင္ငံသား တရားသူႀကီး ေသာမတ္စ္မင္ဆာ (Thomas Mensah) ကို ေရြးခ်ယ္ထားၿပီး ျမန္မာႏို္င္ငံ
ကမူ အေမရိကန္လူမ်ဳိး ဥပေဒပါေမာကၡ ဘဲနတ္ အိပ္ခ်္ ေအာ့စ္မင္ (Bernard H. Oxman) ကို ေရြးခ်ယ္ ထားသည္။
ဒါကာအေျခစိုက္ ေဒးလီးစတား သတင္းစာ၏ ေရးသားခ်က္ အရ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ကို
ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဒီပူမိုနီ (Dipu Moni) က
ဦးေဆာင္မည္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏
ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးသစ္ ဦးဝဏၰေမာင္လြင္ ဤၾကားနာ
ပြဲသို႔ တက္ေရာက္မည္ မတက္ေရာက္မည္ မရွင္းလင္းေသးပါ။
ျမန္မာအစိုးရ၏ အဓိက ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဥေရာပသမဂၢက ဗီဇာ ပိတ္ပင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ထားေသာ္လည္း
ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးကုိမူ “အဓိက ပါဝင္ေဆြးေႏြးသူ” အျဖစ္ ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ႔အေနျဖင့္ ဂ်ာမဏီရွိ ဤအမႈစစ္ေဆးရာသို႔ သြားေရာက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ဓါတ္ေငြ႔ တူးေဖာ္မႈ ကိစၥ ျမန္မာဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္က တင္းမာမႈျဖစ္ပြားမႈ
ေရနံတြင္းတူးသေဘၤာ ၄ စင္းႏွင့္ အရွည္မီတာ ၁ဝဝ ရွိ ထရန္အိုးရွင္းလီးဂ်င္း ေရနံတြင္းတူးစင္ကို ဆြဲယူလာသည့္ ဆြဲသေဘၤာတစင္းတို႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ လိုက္ပါလာသည့္ ျမန္မာေရတပ္ သေဘၤာကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရေရတပ္သေဘၤာ BNS Nirvoy မွ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတြ႔ရွိေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ ဆြစ္ဇာလန္ အေမရိကန္ ကမ္းလြန္ ေရနံတြင္းတူး ကုမၸဏီ ထရန္အုိးရွင္း ပိုင္ဆိုင္သည့္ ဤေရနံတြင္းတူးစင္ကိုေရနံအစမ္းတြင္းမ်ား တူးေဖာ္ရန္ ကိုရီးယားေဒဝူးကုမၸဏီက ငွားရမ္း အသံုးျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ ပင္လယ္နယ္နိမိတ္ကို ဝင္ေရာက္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့ေၾကာင္း ဒါကာ၏ စြပ္စြဲခ်က္သည္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား အေရးပါေသာ ပထမဆံုး သံတမန္ အျငင္းပြားမႈ လကၡဏာတရပ္ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ေရတပ္မ်ား ရင္ဆိုင္ထားၾကသည္ အထိ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆံုး ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ေငြကုန္မ်ားသည့္ တင္းမာမႈ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။
ေနာက္တေန႔ ႏိုဝင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ဒါကာရွိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာပိုင္မ်ားက ျမန္မာသံအမတ္ကို ဆင့္ေခၚခဲ့ၿပီး ကန္႔ကြက္လႊာေပးခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရက အျငင္းပြား နယ္ေျမအတြင္းသို႔ ေရတပ္သေဘၤာ ၄ စင္းကိုေစလႊတ္ခဲ့သည့္ အတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္စစ္တပ္မွ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳေပးထားသည့္ ၾကားျဖတ္အစိုးရကိုေဒါသအႀကီးအက်ယ္ ထြက္ေစခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံက ေအဒီ ၇ လုပ္ကြက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ကမ္းလြန္ဓါတ္ေငြ႔ လုပ္ကြက္အတြင္း ရွိေနသည့္ ထရန္အိုးရွင္း ေရနံတြင္းတူးစင္ႏွင့္ ျမန္မာေရတပ္၏ အေစာင့္သေဘၤာမ်ားကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ေရတပ္က ဖမ္းဆီး
ခဲ့သည္။ Transocean’s SEC ၏တင္ျပ ခ်က္အရ အဆိုပါ ေရနံတြင္းတူးစင္ကို ေဒဝူးကုမၸဏီက အစမ္းတြင္းမ်ား တူးေဖာ္ရန္ တရက္လွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၂၄,ဝဝဝ ျဖင့္ ငွားရမ္းအသံုးျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက သူတို႔ေရပိုင္နက္အျဖစ္ ေၾကျငာထားေသာ္လည္း အဆိုပါ လုပ္ကြက္အမွတ္ ေအဒီ ၇ တြင္ တြင္းတူးခြင့္ကို ေဒဝူးႏွင့္ တြဲဘက္ကုမၸဏီျဖစ္သည့္ Kogas တို႔မွ ဝယ္ယူခဲ့ၾကသည္။
ထိုသို႔အျငင္းပြားေနသည့္ ေရပိုင္နက္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ထရန္အုိးရွင္းတို႔ ဝင္ေရာက္ က်ဴးေက်ာ္ျခင္း မျပဳမီ ၃ ပတ္ အလိုက ျမန္မာစြမ္းအင္ဝန္ႀကီး ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္လြန္းသီက ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား “ေရပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈကို ေျဖရွင္း မၿပီးမခ်င္း အျငင္းပြားနယ္ေျမအတြင္း ဓါတ္ေငြ႔အစမ္းတြင္း တူးေဖာ္မႈမ်ား မျပဳပါ” ဟု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးကို အာမခံေျပာၾကားခဲ့သည္ ဟု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ေန႔စဥ္သတင္းစာ New Age က ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္လြန္းသီကို ကိုးကားေရးသားခဲ့သည္။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္လြန္းသီက ထိုသို႔ကတိေပး ေျပာၾကားမႈကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၊ စြမ္းအင္၊ သတၱဳအရင္းအျမစ္ ဝန္ႀကီးဌာန အႀကံေပးအရာရွိခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ အမ္တာမင္ (Dr. M. Tamim) ႏွင့္ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၈ ရက္ေန႔က ဒါကာတြင္ ေတြ႔ဆံုေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရက ထုိသို႔လူသိရွင္ၾကား ကန္႔ကြက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံတပ္ဖြဲ႔မ်ားကို နယ္စပ္ တေလွ်ာက္ တပ္လွန္႔ တပ္စြဲထားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ ေရတပ္ အရာရွိတဦးက ေအအက္ဖ္ပီ သတင္းဌာနကို ႏုိဝင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔က ေျပာၾကားရာတြင္ “ဒီျပႆနာကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားသြားမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ လိုအပ္လာရင္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ကာကြယ္ဖို႔ အသင့္ရွိပါတယ္။ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈကိုလို လားေပမယ့္ ေစာ္ကားတာကိုေတာ့ သည္းခံေနမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဓါတ္ေငြ႔ရွာေဖြမႈေတြကို ဆက္လုပ္သြားမွာပါ” ဟုေျပာၾကားခဲ့သည္။
ျမန္မာအစိုးရမွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၏ ေတာင္းဆိုေျပာၾကားခ်က္မ်ားကို တံု႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံပိုင္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာတြင္ ေဆာင္းပါး ေရးသားတံု႔ျပန္ခဲ့သည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရ၏ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားသည္ “မွားယြင္းၿပီး ဥပေဒႏွင့္မညီသျဖင့္” အျငင္းပြါးနယ္ေျမအတြင္း လုပ္ငန္းမ်ားဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဟု ေရးသားထားသည္။
၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔ထုတ္ အဆိုပါသတင္းစာတြင္ ေဆာင္းပါးတေစာင္ ေဖာ္ျပခဲ့ရာ အဆုိပါ
ေဆာင္းပါးက “ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၏ မွားယြင္းစြာ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို ျမန္မာအစိုးရမွ ပယ္ခ်လိုက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံ၏ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကို ကာကြယ္သြားရန္အတြက္ ေအဒီ ၇ လုပ္ကြက္အတြင္း လုပ္ေဆာင္ရန္ ရွိသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ၿပီးဆံုးသည္အထိ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း” ေရးသား ေဖာ္ျပထား ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒတြင္မူ ပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္နည္းျဖင့္ အရင္ေျဖရွင္းရမည္ျဖစ္ကာ ၿပီးမွသာ တြင္းတူးျခင္းကိစၥမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရမည္ဟု ဆိုထားသည္။
ႏွစ္ရက္အၾကာတြင္ ေဒဝူး၊ ထရန္အိုးရွင္းႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရတို႔၏ သေဘၤာမ်ား အဆိုပါ နယ္ေျမမွ ျပန္လည္ ဆုတ္ခြာ သြားခဲ့သည္။ အေျခအေန တင္းမာမႈမ်ား ေလ်ာ့ပါးေစရန္ ကိုရီးယားႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔က ၾကားဝင္ၫႇိႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္ဟူေသာ သတင္းမ်ားလည္း ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ အဆိုပါ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ကမ္း႐ိုးတန္းမွ ေဒဝူးႏွင့္အတူ တြဲဖက္လုပ္ကိုင္သည့္ ကုမၸဏီမ်ားတူးေဖာ္မည့္ ဓါတ္ေငြ႔အမ်ားစုမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ တင္ပို႔ရန္ အတြက္ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္ပြားအၿပီး တလခန္႔အၾကာ ဒီဇင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ႐ိုက္တာ သတင္းဌာန၏ သတင္းေပးပို႔ခ်က္အရ ေအဒီ ၇ လုပ္ကြက္မွ အစမ္းတြင္း တူးေဖာ္ရာတြင္ ရရွိေသာအေျဖမ်ားမွာ “အားရေက်နပ္ဖြယ္ မရွိလွေၾကာင္း” ျမန္မာစြမ္းအင္ဌာန အရာရွိႀကီးတဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။
အဆိုပါ အမည္မေဖာ္လိုသူ အရာရွိက ဆက္လက္ေျပာၾကားရာတြင္ “ဒီဓါတ္ေငြ႔သိုက္က စီးပြါးျဖစ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ တြက္ေျခမကိုက္ဘူးဆိုတာ အတည္ျပဳႏိုင္ဖို႔ ေနာက္ထပ္ အစမ္းတြင္း ၄ တြင္း ၅ တြင္း ေလာက္ ထပ္တူးရပါဦးမယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။
ေဒဝူးအင္တာေနရွင္နယ္ ကုမၸဏီက ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ မတ္လက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အစီရင္ခံစာအရ အဆိုပါအျငင္းပြား လုပ္ကြက္တြင္ သူတို႔ႏွင့္တြဲဖက္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ကုမၸဏီ ၃ ခုထြက္ခြာသြားၿပီးေနာက္ သူတို႔ပိုင္ အစုရွယ္ယာမ်ားကို တုိးျမႇင့္လာခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ၂ဝဝ၈ ႏိုဝင္ဘာလ တင္းမာမႈမ်ားအၿပီး အဆုိပါအျငင္းပြား နယ္ေျမအတြင္းေနာက္ထပ္ ေရနံရွာေဖြမႈ လုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း ရွိမရွိကိုမူ အဆုိပါ အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိပါ။
